CEO Matthew Taylor van staaldraadproducent Bekaert kondigde op 28 maart dit jaar een herstructurering aan: 281 van de 1.300 jobs zouden moeten verdwijnen. Hij had de aandeelhouders immers beloofd het rendement op te krikken van 5 naar 10%. Zes maanden lang streden de arbeiders met hun vakbonden.
Dagenlang werden de poorten geblokkeerd, in de bedreigde afdeling van Moen weigerden de arbeiders zes maanden lang ook maar één kilogram te produceren, in alle afdelingen van Zwevegem, Deerlijk en Ingelmunster waren er langzaamaanacties, er waren twee 24-urenstakingen ... Uiteindelijk forceerde de directie met brute chantage een ontwerpakkoord: ze dreigde eenzijdig haar plannen met afdankingen door te voeren ondanks eerdere en schriftelijke beloftes. De komende dagen wordt over dat ontwerpakkoord gestemd. Onder druk van de acties zijn toegevingen gedaan op het vlak van vermindering van het totaal aantal ontslagen, beperking van het aantal gedwongen ontslagen, SWT, vrijwillige vertrek en grotere vertrekpremies.
Nooit genoeg
Als een bedrijf herstructureert, dan zijn er eerst de mooie woorden en goede intenties: men wil immers “enkel de kosten drukken”, “de klanten beter bedienen” en bovenal “de toekomst van de rest van het bedrijf veiligstellen”... Bij Bekaert hoopte de directie ook op die manier de mensen te sussen. Die strategie botste al snel met de waarheid: CEO Taylor had de vroegere CEO Bert De Graeve afgelost met de belofte de rentabiliteit te doen groeien van 5 naar 10%.
Het is niet dat Bekaert geen winst meer maakt, maar het is gewoon nooit genoeg. In totaal is sinds 1991 zo’n 54% van de winst uitgekeerd in de vorm van dividenden aan de voornaamste aandeelhouder, de familie Bekaert-Velghe. Die familie en hun telgen van jonkheren, baronnen en graven dragen namen als T’Serclaes, de Liedekerke en de Mévius. Die selecte groep van 75 superrijken is verbonden met AB InBev, met de familie Janssen van UCB en Solvay. Hun familievermogen wordt geschat op 914 miljoen euro. Het resultaat van de arbeid van generaties Bekaert-arbeiders en bedienden. Hiermee staan ze op nummer 29 op de lijst van de rijkste Belgen. Die mensen wil Taylor belonen met 10% rendement. Dat daarvoor honderden gezinnen in de onzekerheid en miserie geduwd worden, raakt hun koude kleren niet.
Een verbeten strijd
In die logica stapten de werknemers van Bekaert niet mee. De productie in Moen werd helemaal stilgelegd. Geen kilo productie zou daar sinds maart vertrekken. In de andere vestigingen werden langzaamaanacties gevoerd. Voor de vakbonden was het geen optie om enkel maar wat vragen te stellen aan de onderhandelingstafel. Zij zouden niet toestaan dat de bazen de bakens zouden uitzetten, de syndicale macht breken en dat enkel zij zou beslissen of en hoeveel mensen er buiten moesten. De vakbonden eisten een redelijke oplossing op basis van niet-gedwongen ontslagen.
Ondanks de enorme druk van bovenaf hielden zij toch hun langzaamaanacties vol. Moen bleef dicht. Op 18 september werd een succesvolle 24-urenstaking afgekondigd na een bijzonder agressieve demarche van de directie, die dreigde eenzijdig haar plan door te voeren.
De vakbonden hebben bij Bekaert een syndicale macht opgebouwd. Het is met een zekere fierheid dat arbeiders en bedienden er vertellen dat er met hen niet wordt gesold, zoals vandaag in zovele ondernemingen. De delegees staan er geregeld op de werkvloer met informatie en sensibilisering en dat was tijdens deze lange strijd niet anders. Er waren algemene vergaderingen. Die band tussen delegees en werknemers in gemeenschappelijk vakbondsfront blijkt de sleutel te zijn tot zoveel strijdbaarheid en verzet.
Voorbode en voorbeeld
Vandaag is er een voorakkoord bereikt over een sociaal plan. Het aantal mogelijke gedwongen ontslagen is teruggedrongen. Voor een aantal mensen zou een aanvraag ingediend worden voor SWT (het vroegere brugpensioen) vanaf 58 jaar en er zou mogelijkheid zijn tot vrijwillig vertrek. Voor de werknemers die afgedankt worden worden, is een grotere premie afgedwongen dan bij de herstructurering van 2012. Menselijke oplossingen van de vakbonden om via meer mutaties, meer SWT en andere maatregelen elk gedwongen ontslag te vermijden werden door de directie echter halsstarrig geweigerd.
Achter de directie staan de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka en technologiefederatie Agoria die met het Bekaert-dossier de bakens willen uitzetten voor de volgende jaren met steeds meer herstructureringen. Zij willen de procedures van de wet-Renault sneller afronden om langdurige acties en druk te vermijden. Ze zullen altijd voor een snel en goedkoop ontslag gaan waarbij zij ‘de grote kuis’ kunnen houden onder het personeel. Daarna gaat men verder met een minimum aan personeel. Ontelbaar zijn de bedrijven waar er snel na een ontslagronde veel verplichte overuren volgen.
De vakbonden en de werknemers hebben een andere visie: de ontslagen aanvechten tegen de winstlogica in. En dat in verbondenheid met de mensen op de vloer. In die zin is de strijd bij Bekaert een voorbode en een voorbeeld. Tegenover een steeds driester patronaat hebben de werknemers geen andere keuze dan nog feller verzet en nog grotere solidariteit.
